اهميت دما 

توليدكنندگان حرفه‌اي پرورش قارچ معتقد هستند كه دما مهم‌ترين عامل در پرورش قارچ دكمه‌اي است. درجه حرارت مطلوب براي رشد قارچ دكمه‌اي ۲۳-۲۵ درجه سانتي گراد است، دماهاي كمتر از ۱۰ درجه سانتي گراد منجر به كاهش رشد ميسيليوم ها و دماهاي بيشتر از ۳۰ درجه سانتي گراد منجر به مرگ ميسيليوم ها مي شود.

دما  بر درصد برداشت محصول، كيفيت محصول، شيوع و انتقال برخي از بيماري‌ها و يا حتي ناهنجاري‌هاي قارچي موثر است. در يك قاعده كلي هر ۱ درجه سانتي گراد تغيير درجه حرارت حدود ۲% كم باري ايجاد خواهد شد.

نقش دما در مراحل پرورش قارچ دكمه اي

مرحله ورود كمپوست و بسترسازي

در اين مرحله دماي كمپوست ۲۵ درجه سانتي گراد و دماي محيط كشت ۲۲-۲۳ درجه سانتي گراد باشد.

ريسه دواني در كمپوست 

بهترين دما براي ريسه دواني در كمپوست ۲۵-۲۶ درجه سانتي گراد است و دماي اپتيمم ۲۵ درجه است.اگر دماي كمپوست، كمتر از اين ميزان بود در فصل زمستان توسط بخار گرم يا كويل ­هاي گرمايي بسته به رطوبت سالن، دما را افزايش دهيد.

توجه كنيد دماهاي بيشتر از ۲۷ درجه سانتي گراد منجر به مشاهده كپك سبز در اين مرحله يا حتي در مراحل بعد مي شود. با شروع فعاليت كمپوست، دما ناگهاني افزايش مي‌يابد و دماي ۳۰ درجه سانتي گراد مي‌تواند مرگ ميسليوم ها را ايجاد كند. بنابراين بهتر است در مرحله اسپان ران، منتظر فعاليت ميسليوم ها و كمپوست باشيم تا دما خودبه‌خودي افزايش يابد.

رشد ميسيليوم در خاك پوششي

پس از ريسه دواني در كمپوست، افزودن خاك پوششي به كمپوست جهت رشد ريسه در خاك پوششي و تامين رطوبت مورد نياز آن انجام مي‌گيرد. بهترين دما در اين مرحله، در محدوده ۲۵-۲۴ سانتي گراد حفظ گردد.

اگر براي كاهش دادن دما در اين مرحله از هواي تازه به ميزان زياد استفاده كنيد به علت ورود Co2 به سالن ممكن است پين هدها ظاهر شوند پس بهتر است از دستگاه‌هاي سردكننده هوا براي كاهش دما در اين مرحله استفاده كنيد تا غلظت Co2 همچنان بالا بماند.

هوادهي 

هوادهي از طريق كاهش دما اعمال مي‌شود. در اين مرحله دماي محيط را به‌تدريج يا ناگهاني به ۱۶-۱۸ درجه سانتي گراد مي‌رسانند و دماي كمپوست را به ۱۹-۲۰ درجه سانتي گراد كاهش مي‌دهند (دماي كمپوست نبايد از ۲۰ درجه بيشتر و از ۱۶-۱۷ درجه كمتر شود.

فلش اول 

بهترين دما براي تشكيل اندام بارده قارچ ۱۹ درجه سانتي گراد در كمپوست و دماي ۱۸ درجه سانتي گراد براي هوا مي‌باشد. اگر اين تفاوت دماي كمپوست و محيط در حدود ۱/۵-۲ درجه سانتي گراد حفظ شود تشكيل شدن ميوه‌ها بهتر انجام مي‌گيرد، زيرا موجب تحريك تبخير مي‌شود و تبخير هم باعث صعود موادغذايي به سطح بستر شده و درنهايت منجر به رشد و نمو قارچ مي‌شود.

گاهي ممكن است پس از شوك دهي، ميزان دماي كمپوست بيش‌ازحد پايين بيايد كه براي جلوگيري از ايجاد اين وضعيت بايد دماي هوا را افزايش داده و ميزان جريان هوا كم شود.

با رشد و نمو قارچ‌ها و تا شروع فلش اول دماي كمپوست افزايش مي‌يابد زيرا به دليل افزايش فعاليت‌هاي متابوليك در داخل كمپوست، دماي كمپوست افزايش مي‌يابد و اين افزايش دما سبب تحريك رشد و نمو قارچ­ها مي‌شود ولي دماي هوا همچنان ثابت مي‌ماند.قارچ‌ها اين گرماي توليدشده را از طريق تبخير دفع مي­ كنند، وقتي‌كه دماي كمپوست افزايش مي‌يابد بهترين زمان براي آبياري مي‌باشد.

فلش دوم 

در انتهاي فلش اول دماي كمپوست افزايش مي‌يابد ولي بايد سعي شود اختلاف دماي كمپوست و هوا ثابت بماند تا فعاليت كمپوست بهتر صورت گيرد. اگر دماي هوا و دماي كمپوست بين فلش اول و فلش دوم بالا باشد قارچ‌ها سريع رشد مي‌كنند ولي كيفيت پاييني خواهند داشت زيرادماي بالا موجب رشد سريع قارچ‌ها، سفت شدن قارچ‌ها، سبك شدن و سريع پشت‌باز شدن آن‌ها مي­ گردد.

پس از فلش اول دماي هوا در محدوده‌ي ۱۷-۱۸ درجه سانتي گراد مي‌باشد كه اين باعث كاهش دماي كمپوست و فعاليت كمپوست مي‌شود. پس در انتهاي فلش اول دماي هوا را موقتي افزايش دهيد. از آنجايي‌كه تفاوت دماي هوا و كمپوست زياد است، رشد قارچ‌ها در فلش دوم آسان‌تر از فلش اول انجام مي‌گيرد.

فلش سوم 

براي اينكه فعاليت كمپوست ادامه داشته باشد بايد اختلاف دما بين كمپوست و هوا وجود داشته باشد. براي ايجاد و حفظ اين اختلاف دما لازم است، دماي هوا را موقتي افزايش دهيم تا دماي كمپوست به ۲۲-۲۳ درجه سانتي گراد برسد و مجدداً افزايش دما را قطع كنيم تا دماي كمپوست به ۲۰ درجه سانتي گراد برسد.

نقش دما در مراحل پس از برداشت قارچ 

بلافاصله پس از برداشت، عمليات سرد كردن قارچ‌ها صورت مي­گيرد و تأخير در انجام آن منجر به افزايش فساد در قارچ‌هاي برداشت‌شده مي‌شود به اين روش پيش ­سرمادهي مي­ گويند. در پيش سرمادهي دماي محصول را به مدت ۵ ساعت به ۲-۴ درجه سانتي گراد مي‌رسانند. در اين روش، قارچ‌هايي كه براي صادرات يا انتقال به مناطق دورتر مدنظر هستند سالم و باكيفيت حفظ مي‌شوند.

نقش دما در ضدعفوني كردن سالن هاي پرورش

فرايند كوكات cook out يعني با بخارآب دماي سالن در ۷۰ درجه سانتي‌گراد به مدت ۱۰ ساعت حفظ شود. اين روش از روش‌هاي مناسب براي پاك‌سازي آلودگي‌ها در خلل و فرج ديوارها، قفسه‌ها و سالن‌هاي كشت است كه تاثير شگرفي در كاهش و توقف شيوع بيماري‌ها و آفات دارد.

نقش دما در پاستوريزه كردن خاك پوششي

دما در پاستوريزه كردن خاك نقش مهمي دارد، چه بسا با تغيير اندك دما، ميكروارگانيسم هاي مفيد هم از بين خواهند رفت. پاستوريزه كردن خاك با بخار ۵۹-۶۲ درجه سانتي گراد (تدريجي) به مدت ۸ ساعت انجام مي شود.