در منزل و بدون توجه به آب و هوا ورطوبت ميتوان قارچ پرورش داد. پس اگر شما هم در منزل خود جاي مناسبي براي كشت داريد بهتر است از همين حالا براي افزايش درآمد خود اقدام كنيد.
علي الخصوص كه به دليل كوچك بودن محيط توليد قارچ هاي بدست آمده از كيفيت بهتري برخوردار هستند؛ ميتوان به قيمتي بالاتر از سوپر ماركت ها قارچ را به فروش رساند.بهترين موقع براي پرورش قارچ در خانه بين ماه هاي مهر تا آذر است ولي چنانچه امكانات تهويه هوا و متعادل نمودن درجه حرارت محيط محل پرورش وجود داشته باشد ميتوان پرورش قارچ را در ماههاي ديگر سال تعميم داد.
بطور كلي طرز پرورش قارچ مخصوص به خود آن است و مي توان آن را در محيط تاريك پرورش داد و بجز نور مستقيم آفتاب، هر مقدار نور را تحمل مي كند. در هر صورت در محل پرورش قارچ علاوه بر آنكه، بايستي تهويه هوا به خوبي انجام گيرد، درجه هواي محيط پرورش نيز بايد بين ۱۵ – ۱۰ درجه نگهداري شود. علاوه بر اين محل پرورش بايستي كاملا تميز، قابل شستشو و فاقد درز يا محلي براي پرورش باكتريها، حشرات و قارچهاي مضر باشد.
اتاق پرورش قارچ
عرض اتاق پرورش بايستي بحدي باشد كه بتوان از راهروهايي كه براي آن تعبيه مي گردد، براحتي عبور نمود( حدود ۷۰ سانتي متر) عرض طبقات پرورش قارچ را نيز حداكثر ۱۸۰ سانتي متر در نظر مي گيرند تا بتوان از دو طرف به وسط بستر قارچ دسترسي پيدا نمود و چنانچه طبقات پرورش قارچ در كنار ديوار باشد عرض آن را حداكثر ۹۰ سانتي متر قرار مي دهند.مي توان قارچ را در جعبه هاي چوبي در اندازه ۶۰ در ۹۰ سانتي متر و عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتي متر پرورش داد.
به منظور صرفه جويي در هزينه اوليه مي توان، هر طبقه را با تخته هاي سه سانتي متري به عرض ۹۰ تا ۱۸۰ سانتي متر پوشانده و كود را مستقيما كف هر طبقه ريخته و قارچ را در آن كاشت و به اين ترتيب احتياجي به جعبه هاي چوبي نخواهد بود. طبقه بندي ها معمولا در طول اطاق پرورش انجام مي گردد.
آموزش پرورش قارچ
روي سطح زمين نبايستي طبقه اي مستقر نمود، حداقل فاصله بين طبقه اول تا كف زمين ۱۵ سانتي متر و فاصله هر طبقه از هم ۶۰ سانتي متر مي باشد.بطور معمول براي پرورش قارچ در خانه فقط سه طبقه در نظر مي گيرند و چنانچه اطاق به حد كافي وسيع باشد يك رديف در طول اطاق در مجاور ديوار و يك طبقه (دو طرفه) در وسط و يك طبقه در طرف ديگر اطاق قرار مي دهند بطوريكه دو راهرو به عرض ۷۰ سانتي متر در دو طرف طبقه وسط (۱۸۰ سانتي متري) باشد.
در يك اطاق بزرگ به طول ۹ و عرض ۵/۶ متر مي توان مساحتي در حدود يكصد متر مربع براي پرورش قارچ آماده نمود كه از اين سالن در هر فصل برداشت مي توان استفاده نمود. و به ۸ تا ۸۵۰ كيلو قارچ دست يافت و چنانچه كاشت قارچ در جعبه هاي چوبي انجام گيرد توليد محصول از اين ميزان تا حدي بيشتر خواهد شد و در سالني به ابعاد ۵/۹ و عرض ۵/۶ متر تعداد ۱۸۰ جعبه جايگزين مي گردد كه محصول آن در يك فصل برداشت به حدود يك تن مي رسد.
چنانچه محل پرورش قارچ محدود و كوچك باشد ميزان احتياج به كود و محلي كه بايد آن را تخمير نمود، متناسب مي باشد. لذا ترجيح داده مي شود يك محوطه بتوني به ابعاد ۵/۱ متر ساخته و در مجاور آن محلي براي خروج آب مازاد كود در نظر بگيرند كه فاضل آب را بتوان داخل سطل يا يك مخزن بتوني كوچك به ابعاد ۴۰ سانتي متر وارد نمود.
كف مخزن اصلي را به ضخامت ۱۵ سانتي متر كاه ريخته و روي سطح كاه يك جعبه به ابعاد يك متر از جنس تور سيمي ضخيم كه شبكه سوراخهاي آن ۵/۰ سانتي متر باشد بطوري قرار مي دهند كه از هر طرف با ديواره مخزن بتوني ۲۵ سانتي متر فاصله داشته باشد.
اطراف اين توري را از كاه پر نموده و داخل توري را از پهن اسبي مخلوط با كاه پر نموده و پهن را خوب متراكم نموده و سطح كود را نيز بطور گنبد مانند توده نموده تا آب باران به داخل توده كود نفوذ ننمايد.
پس از ۳ تا ۴ روز به علت فعاليت باكتريهاي تخمير، درجه حرارت محيط توده به ۷۰ درجه مي رسد و مقداري از حجم توده كم مي شود و در اين موقع تمام توده كودي را كه در مخزن قرار دارد براي هوادهي به محوطه مجاور توده برمي گردانند و در موقع برگرداندن كود بايستي سعي كرد حتي الامكان به تمام ذرات كود، هوا برسد تا اكسيژن مورد نياز باكتريهاي مخمر تامين گردد.
پس از چند ساعت اين توده را مجددا به داخل مخزن بذري ريخته و سطح آن را با كاه بحد كافي انباشته تا سطح كود گنبدي شكل بشود. چنانچه در مخزن كوچك مجاور محل تخمير فاضل آب جمع شده بوسيله سطل آن را روي سطح كود مي پاشند تا رطوبت توده تامين گردد.
مدت عمليات بين ۱۵ – ۱۰ روز به طول مي انجامد و در اين مدت ۳ – ۴ مرتبه بايستي كود برگردان بشود.در خاتمه دوره سوم يا چهارم كود به رنگ قهوه اي تيره در آمده و ذرات آن ترد و شكننده شده و بوي مطبوعي از آن به مشام مي رسد و چنانچه اين شرايط در كود مشاهده نشود دليل بر آن است كه عمليات تخمير به خوبي انجام نگرفته و در نحوه كار اشكالي وجود داشته است.
نحوه اسكلت بندي
اسكلت بندي طبقات از نبشي ۱۰ -۱۲ كه با ضد زنگ رنگ شده باشد و يا از الوار چهار چوب ۱۰ سانتي متري ساخته مي شود و بين ستونها چهار چوبي ۵ سانتي متري پيش بيني مي گردد.فاصله ستونهاي عمودي از يكديگر ۵/۱ متر و اين فاصله در دو طرف بستر، بايستي حفظ گردد.
تهيه بستر براي پرورش قارچ
بهترين ماده براي پرورش قارچ، پهن اسبي و كاه مي باشد. براي تهيه كود جهت پرورش قارچ مقداري پهن اسبي و كاه را مخلوط نموده و در ابعاد مناسبي در حدود ۳ متري آن را انبار نموده و آنها را روي هم بخوبي بكوبيد.(لگد كنيد) تا متراكم شود بطوريكه از نفوذ باران به داخل آن جلوگيري گردد.
پس از مدتي كوتاه عمليات تخمير داخل توده كود شروع مي شود و درجه حرارت محيط كود بالا مي رود. همچنين مي توان قبل از توده كردن كود مقداري آهك در حدود يك پنجم حجم پهن به آن اضافه و كاملا مخلوط كنيد. سپس آن را توده نمود اين عمل باعث مي گردد كه عمل تخمير به تعويق بيافتد و در عين حال آمونياك توليد شده را جذب و علاوه بر آن مقداري از رطوبت اضافي كود را جذب نمايد.
بعد از سه روز مجددا اين توده را برگردانده و هوا داده و آن را مانند دفعه اول، انباشته و روي آن را بكوبيد. سطح آن را شيب دهيد تا آب باران به داخل آن نفوذ نكند و اين عمل به فاصله ۴ – ۲ روز، چهار تا شش مرتبه بايد تكرار گردد.
لازم به يادآوريست كه چنانچه در مرحله اول به كود، آهك داده شده فاصله برگردان كود چهار روزه و در صورتيكه آهك داده نشده باشد فاصله برگردان كود دو روز مي باشد.
بايد توجه داشت كه بايستي دقت و مراقبت در نگهداري ميزان رطوبت و حرارت داخل توده به عمل آيد. زيرا هر اندازه مقدار رطوبت پهن زياد باشد، محيط داخل كود، اسيدي شده و كود غير قابل استفاده مي گردد. بخصوص در موقع برگردان كردن كود، چنانچه مشاهده شود كه كود بسيار خشك است، بايستي مقدار كمي غبار آب روي آن پاشيد، از علائم مشخصه ميزان رطوبت كود، آزمايش آنست، چنانچه مقداري كود را در دست بفشاريد، نبايستي قطرات آب، از لاي انگشتان(در هنگام فشار دادن) بچكد و فقط كافي است در اثر فشار به كود، كف دست، تر بشود. پس از آماده شدن كود بايستي اطاق پرورش را مجهز نمود.