آشنايي با قارچ دنبلان كوهي و روش كشت آن

قارچ دنبلان يا دنبلان كوهي كه در زبان لاتين به نام Truffle mushroom شهرت دارد، داراي خواص دارويي و تغذيه‌اي زيادي است. گياه دنبلان يكي از غني ترين گياهان خوراكي در جهان است كه قيمت بالايي نيز دارد. قيمت دنبلان كوهي در ايران در مقايسه با قارچ دكمه اي بسيار بيشتر است.

دنبلان سياه، دنبلان كوهي سياه، قارچ دنبلان كوهي، دنبلان سياه، قارچ ترافل برخي از نام هايي هستند كه بر دنبلان كوهي نهاده شده است. ديتا قارچ با معرفي خواص اين قارچ سعي در شناسايي هر چه بيشتر اين قارچ ارزشمند دارد و جهت استفاده هر چه بيشتر از دنبلان كوهي، روش پيدا كردن دنبلان و نيز طرز پخت دنبلان كوهي را به صورت كامل شرح مي دهد.

قارچ دنبلان كوهي چيست؟

دنبلان كوهي گياهي است از شاخه قارچ هاي كيسه اي و از زير شاخه قارچ هاي فنجاني كه از تيره دنبلانان مي باشد. دنبلان در رده پزيزوميست و راسته پزيزالس جاي دارد. رنگ دنبلان كوهي در گونه هاي متفاوت از قرمز تيره تا بنفش، خاكستري،سفيد و سياه ديده مي شود. دنبلان، قارچي زير زميني است كه مصرف خوراكي در صنايع غذايي دارد. دنبلان كوهي سياه از انواع لذيذتر قارچ است كه در طبيعت به صورت خودرو رشد مي كند.

به لحاظ شكل ظاهري، دنبلان كوهي شباهت بسياري با سيب زميني دارد ولي هم خواص قارچ دنبلان و هم قيمت دنبلان كوهي بسيار بيشتر از سيب زميني است. دنبلان كوهي در طبيعت به اندازه هاي كوچك و بزرگ ديده مي شود و همه قارچ ها به يك اندازه مشخص رشد نمي كنند. كشت قارچ دنبلان زيرزميني خوراكي (توبر) منجر به برداشت گونه بزرگ تر مي شود.

زمان آشنايي بشر با دنبلان كوهي به طور دقيق مشخص نيست و همواره منشا رويش دنبلان سياه با نوعي راز آميخته بوده است. برخي از مورخين رعد و برق، حرارت و باران را در رشد دنبلان كوهي دخيل مي دانند ولي برخي ديگر اين قارچ را ريشه هاي ناهنجاري تلقي مي كنند.

شايد بتوان شهرت جهاني قارچ دنبلان كوهي را مربوط به دوران رنسانس دانست. در قرن شانزدهم ميلادي قارچ دنبلان سياه بيش از گذشته مورد توجه قرار گرفت و در دربار پادشاه فرانسه به عنوان چاشني غذايي در آشپزي به كار گرفته شد. در دهه ۱۷۸۰ دنبلان كوهي سياه تنها در غذاي اشراف استفاده مي شد و قيمت گران بهايي داشت.

كشت قارچ دنبلان

• روش كاشت دنبلان زيرزميني خوراكي (توبر)

در سال ۱۸۰۸ ژوزف تالون فرانسوي با جمع آوري بلوط هايي كه زير درختان ريخته بودند سعي در كشت دنبلان زيرزميني خوراكي (توبر) كرد. وي مشاهده كرد كه در زير درختان بلوط هميشه دنبلان سياه رويش مي كند. بنابراين ميوه هاي بلوط ريخته شده زير درخت را در محل مناسب پرورش داد. تلاش براي كشت دنبلان زيرزميني خوراكي (توبر) و تكثير كنترل شده آن نتايج مثبتي به همراه داشت.

 ۴۰ سال بعد يك فرانسوي ديگر به نام روسو كه نسبت فاميلي با تالون داشت توانست با همين روش يك مزرعه ۷ هكتاري از دنبلان كوهي را پرورش دهد. مزرعه روسو محصول دنبلان بسيار خوبي را به ثمر رساند. در سال ۱۸۵۵روسو جايزه ويژه نمايشگاه بين المللي را براي كشت قارچ دنبلان زيرزميني خوراكي (توبر) دريافت كرد.

امروزه روش هاي صنعتي جايگزين كشت قارچ دنبلان زيرزميني خوراكي (توبر) به شيوه سنتي شده ولي هنوز در برخي نقاط روش كاشت دنبلان به صورت طبيعي ادامه دارد. اگر قصد پرورش قارچ دنبلان سياه كوهي را داريد، بايد بدانيد كه راه سختي در پيش رو داريد. دنبلان از گونه هايي است كه به سختي رشد مي كند.

به طور معمول كشت قارچ دنبلان در مناطق غير بومي امكان پذير نيست. كشت قارچ دنبلان زيرزميني خوراكي (توبر) در مناطق بومي با كاهش هزينه ۵۰ درصدي همراه است.

• روش كاشت دنبلان كوهي سياه

يك زمين مسطح با آفتاب كامل براي كشت دنبلان عالي است. اگر اين مكان را به درستي انتخاب كنيد محصول بيشتري برداشت خواهيد كرد. لازم است تا همه گياهان و درختان را به طور كامل قطع كنيد. محل كشت قارچ دنبلان كوهي بايد حداقل به مدت يك سال عريان و بدون كشت باشد. بهتر است در اطراف زمين مورد نظر درختان مزاحم وجود نداشته باشد. ريشه گياهان و ساير درختان مي تواند براي رشد دنبلان سياه مزاحمت ايجاد كند.

خاك مطلوب براي رشد دنبلان داراي pH بين ۷/۵ و ۸/۵ با حداقل ۸٪ كل آهك است. خاك نرم و شني غني از كلسيم و قليايي براي اين منظور مناسب است. عمق خاك مورد نياز در حد ۱۵ تا ۴۰ سانتي متر بايد باشد استفاده از خاكستر به نسبت ۴۰ تا ۴۵٪ حد عالي است.

با افزودن آهك به خاك، اسيديته خاك را در حد تعادل نگهداريد. پس از خيش زدن زمين به عمق ۱۰ سانتي متري، روي خاك را با لايه كمپوست آلي بپوشانيد. دنبلان سياه نياز به خاك با باروري كمي داشته و همين لايه براي پرورش قارچ دنبلان مناسب است.

اسپور قارچ دنبلان تلقيح شده را از مراكز معتبر خريداري كنيد تا سرمايه و وقت خود را هدر ندهيد. جابجايي و انتقال اسپورها در فصل خواب گياه است. اوايل بهار براي كشت زمان مناسبي است. با حفر گودال مي توان كشت قارچ را شروع كرد. اندازه هر حفره بايد دو برابر عرض قارچ باشد. با فاصله گذاري مناسب بين گودال ها مي توان محيط رشد بهتري را براي دنبلان سياه كوهي فراهم كرد.

آبياري و رطوبت خاك نقش موثري در رشد قارچ دارد. آبياري بايد تدريجي، منظم و به صورت قطره اي باشد. خشك شدن زمين به رشد قارچ آسيب جدي مي رساند. كشت قارچ دنبلان زيرزميني خوراكي (توبر) نياز به صبر و رسيدگي دارد.